Giá thành pin EV đã giảm 90% trong 15 năm qua. Nhưng các chi phí khác liên quan đến quyền sở hữu xe điện đang tăng lên, rất nghịch lý.
Ngành công nghiệp xe điện đã trải qua một sự chuyển đổi mạnh mẽ về công nghệ pin trong 15 năm qua, khiến chi phí giảm mạnh. Những xu hướng này được dự đoán sẽ tiếp tục, với ước tính cho thấy rằng đến năm 2027, chi phí sản xuất xe điện có thể thấp hơn chi phí sản xuất xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, phép tính tài chính dành cho người mua tiềm năng rất phức tạp do dự đoán về chi phí gia tăng trong các lĩnh vực sở hữu xe điện khác.
Chi phí bộ pin lithium-ion cho xe điện đã giảm mạnh đến mức đáng kinh ngạc 90% từ năm 2008 đến năm 2023, khi được điều chỉnh theo lạm phát. Vào năm 2023, chi phí ước tính ở mức 139 USD/kWh cho sản xuất quy mô lớn, giảm đáng kể so với mức 1.415 USD/kWh vào năm 2008.
Việc giảm chi phí đáng kể này đang có tác động sâu sắc đến tổng chi phí của xe điện. Công ty nghiên cứu Gartner dự đoán rằng đến năm 2027, chi phí sản xuất xe điện có thể giảm chi phí sản xuất thấp hơn xe chạy bằng động cơ đốt trong.
Một số yếu tố chính đã góp phần vào sự suy giảm này là những tiến bộ công nghệ đã dẫn đến pin có mật độ năng lượng cao hơn, cho phép xe điện lưu trữ nhiều năng lượng hơn trong một không gian nhỏ gọn. Sự ra đời của các chất hóa học pin mới, chẳng hạn như Lithium Iron Phosphate (LFP), đã giúp giảm chi phí hơn nữa, khi các nhà sản xuất ô tô lớn như Tesla, Rivian và Ford đã tích hợp pin LFP vào một số mẫu xe.
Ngoài ra, những đổi mới trong sản xuất, bao gồm kiến trúc phương tiện tập trung và công nghệ gigacasting, đã hợp lý hóa quy trình sản xuất, giảm cả chi phí sản xuất và thời gian lắp ráp.Gigacasting là máy đúc nhôm được Tesla sáng tạo và sử dụng tại các nhà máy ô tô ở Mỹ, Trung Quốc và Đức. Những cỗ máy đúc to như ngôi nhà có thể tạo ra các bộ phận bằng nhôm phức tạp và lớn hơn nhiều so với những gì trước đó ngành ô tô chế tạo ra. Thông thường, hơn một trăm bộ phận kim loại được đúc riêng lẻ đã được hàn lại với nhau để tạo thành thân ô tô nhưng phương pháp gigacasting của Tesla ít chi tiết hơn, giảm chi phí lên vài chục % do đơn giản hóa được ở bộ phận sản xuất thân vỏ.
Tính kinh tế nhờ quy mô cũng đóng một vai trò quan trọng. Khi khối lượng sản xuất tăng lên, chi phí trên mỗi đơn vị sẽ giảm, theo ước tính của DOE dựa trên quy mô sản xuất hàng năm ít nhất là 100.000 chiếc. Hơn nữa, thị trường xe điện ngày càng cạnh tranh đã thúc đẩy các nhà sản xuất tìm ra những cách sáng tạo để cắt giảm chi phí.
Giá nguyên liệu thô và linh kiện giảm cũng là một trong những yếu tố góp phần giảm giá thành sản xuất xe điện. Cuộc khảo sát giá pin hàng năm của BloombergNEF xác nhận xu hướng này, tiết lộ rằng chi phí của bộ pin lithium-ion đã giảm 14% vào năm 2023, đạt mức thấp kỷ lục 139 USD/kWh. Cuộc khảo sát cung cấp thêm cái nhìn tổng thể cho thị trường pin, lưu ý rằng tốc độ tăng trưởng pin trong lĩnh vực này không đạt được kỳ vọng tiêu thụ của ngành.
Nhu cầu giảm bất ngờ này đã khiến nhiều nhà sản xuất xe điện và pin phải đánh giá lại mục tiêu sản xuất của họ, điều này càng ảnh hưởng đến giá pin. Ngoài ra, thị trường lithium, nơi có mức giá đạt đỉnh vào cuối năm 2022, kể từ đó đã ổn định và giá hiện đang có xu hướng giảm.
Evelina Stoikou, cộng tác viên cấp cao về lưu trữ năng lượng tại BloombergNEF và là tác giả chính của báo cáo, cho biết: “Trong nhiều năm chúng tôi thực hiện cuộc khảo sát này, giá giảm là do học hỏi về quy mô và đổi mới công nghệ, nhưng động lực đó đã thay đổi”. “Giá giảm trong năm nay là do năng lực sản xuất tăng đáng kể trong chuỗi giá trị kết hợp với nhu cầu yếu hơn dự kiến”.
Trong tương lai, BloombergNEF dự kiến giảm thêm xuống còn 113 USD/kWh vào năm 2025 và 80 USD/kWh vào năm 2030.
Mặc dù xu hướng về chi phí pin này rất đáng khích lệ nhưng điều quan trọng là phải xem xét các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến tổng chi phí sở hữu xe điện. Gartner dự đoán chi phí sửa chữa xe điện sẽ tăng 30% vào năm 2027, đặc biệt đối với các vụ tai nạn nghiêm trọng liên quan đến thân xe và pin. Điều này có thể dẫn đến phí bảo hiểm cao hơn hoặc khó khăn trong việc mua bảo hiểm cho một số mẫu xe điện nhất định. Thật vậy, chi phí mua và sử dụng xe điện được cho là cao hơn là lý do quan trọng khiến ngày nay ít người Mỹ muốn mua xe điện hơn so với 4 năm trước.
Quốc Huy