Với ngày càng nhiều người sở hữu ô tô, xu hướng xe đa dụng là một thực tế. Trong thập kỷ qua, những chiếc crossover, SUV, Pick up, đã trở thành phương tiện được nhiều người lựa chọn. Sự bùng nổ này một phần là do chúng ta yêu thích những chiếc xe lớn, chủ yếu là SUV luôn đứng đầu danh sách do sự đa dụng.
Những công nghệ xịn xòn ngày càng được bổ sung và tìm thấy trong những chiếc SUV cỡ nhỏ, thay vì chỉ có trên những chiếc cỡ trung và lớn. Nếu bạn đã từng mua xe đa dụng hay đọc đâu đó trê những bài viết giới thiệu xe, sẽ thấy những thuật ngữ 4×4 (4WD) hay AWD, được giới thiệu.
Không giới hạn ở xe SUV, xe bán tải hoặc xe crossover, những thuật ngữ này cũng có thể được tìm thấy trong siêu xe, siêu SUV và các loại xe hiệu suất cao khác. Chúng có ý nghĩa giống nhau không? Hay nó chỉ là một cách tiếp thị? Mỗi nhà sản xuất có xu hướng sử dụng tên riêng cho các hệ thống dẫn động của mình vì lý do xây dựng thương hiệu, nhưng nhìn chung chúng ta có thể tách hệ dẫn động 4WD/AWD thành bốn nhóm cơ bản: 4WD toàn thời gian; 4WD bán thời gian; AWD toàn thời gian; AWD bán thời gian .
Toàn thời gian 4WD
Như tên cho thấy, tất cả bốn bánh xe đều được động cơ truyền lực vào mọi thời điểm. Thường được tìm thấy trong các nền tảng dựa trên xe tải, người lái xe cũng thường có một số tùy chọn có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thống truyền lực tùy theo điều kiện đường xá. Khi lái xe bình thường, cầu trước và cầu sau được ngăn cách bằng một bộ vi sai cho phép chúng hoạt động ở các tốc độ khác nhau. Ví dụ, khi quay vòng, mỗi chiếc lốp sẽ quay với tốc độ khác nhau tùy theo công suất đầu vào và bộ lốp nào ở bên ngoài hay bên trong của lượt.
Một số xe có tùy chọn khóa vi sai. Điều này khóa sự khác biệt giữa hai bộ trục và hạn chế bất kỳ sự khác biệt nào về tốc độ lốp, bất kể tốc độ xe và điều kiện lái xe. Đây là một tính năng tuyệt vời khi cần lực kéo tối đa khi đi địa hình. Kết hợp điều đó với tùy chọn dải số thấp (4×4 thấp), và mô-men xoắn tác dụng qua hệ thống truyền động được tăng lên đáng kể, hoàn hảo cho các điều kiện địa hình khắc nghiệt.
Bán thời gian 4WD
Đối với hệ dẫn động 4 bánh bán thời gian, điều kiện lái xe bình thường có nghĩa là xe chỉ được dẫn động bởi hai bộ bánh trước hoặc sau. Cài đặt 4WD thường được kích hoạt thông qua cần gạt cơ học hoặc hệ thống chuyển mạch điện tử, chẳng hạn như núm xoay hoặc các nút. Các chế độ khác nhau cho các điều kiện đường khác nhau cũng có ở đây.
Khi chế độ 4WD được chọn, mô-men xoắn được chia đều giữa bốn bánh. Nói chung, xe bán thời gian có xu hướng thiếu vi sai giữa cầu trước và cầu sau, do đó chỉ giới hạn việc sử dụng 4WD cho các kiểu địa hình. Sử dụng hệ thống ở tốc độ cao hoặc bề mặt tốt có thể làm mau hỏng và quá tải các bộ phận, đặc biệt là ở dải số thấp.
Toàn thời gian AWD
AWD toàn thời gian hoạt động tương tự như hệ thống dẫn động 4 bánh toàn thời gian do công suất được truyền đến tất cả các bánh xe liên tục. Với hệ dẫn động tất cả các bánh, hệ thống luôn bật và không cần kích hoạt hoặc nhập liệu từ trình điều khiển để hoạt động. Ở đây cũng không có khóa vi sai, mọi thứ thường được thực hiện bằng điện tử và bằng cảm biến.
Lực được truyền qua trục chính và ra các bánh xe, khi phát hiện một trong các bánh xe bị mất lực kéo thì sẽ được tự động chuyển lực ra bánh khác để bù đắp. Một số xe chỉ hoạt động chủ yếu trên cặp bánh trước hoặc sau, nhưng khi phát hiện mất độ bám sẽ lập tức chuyển lực ra bộ bánh còn lại để bù đắp.
Hệ thống AWD có thể hướng tới 100% công suất tới phía trước hoặc phía sau tùy thuộc vào điều kiện vận hành, hoặc phân bổ tỷ lệ hợp lý giữa trước và sau.
Bán thời gian AWD
Giống như hệ dẫn động 4 bánh bán toàn thời gian, xe có hệ thống AWD bán thời gian có thể được bật và tắt thông qua một núm xoay được tìm thấy bên trong phần quản lý hệ thống. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất xe hơi khác như Mazda có hệ thống AWD dự đoán, có nghĩa là sức mạnh sẽ được phân phối trên cả bốn bánh chỉ khi cần thiết, bình thường chiếc xe sẽ chỉ chạy bằng bánh trước. Mặc dù vậy, hãy lưu ý rằng hệ thống AWD bán thời gian không thực sự được thiết kế để chạy địa hình nặng vì loại hệ thống truyền động này không đi kèm với số thấp. Bất chấp điều đó, hệ thống AWD bán thời gian rất cần thiết trong thời tiết khắc nghiệt. Mặt khác, hệ dẫn động đặc biệt này cũng có một số lợi ích nhất định với trọng lượng nhẹ hơn so với hệ dẫn động 4×4, do đó, tăng hiệu quả sử dụng nhiên liệu, lý tưởng cho các loại xe nhỏ gọn.
Tuấn Phạm