Tesla giao nhiều xe hơn trong quý gần đây nhất nhưng do thiếu tàu. Họ đang gặp vấn đề trong việc tìm kiếm tàu công suất lớn ngoài Thượng Hải. Không có gì ngạc nhiên khi Trung Quốc gần đây đã vượt qua Đức để trở thành nhà xuất khẩu ô tô lớn thứ hai thế giới.
Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tăng hơn 50% trong chín tháng đầu năm nay, xuất xưởng hơn 2 triệu xe. Đây không chỉ là các nhà sản xuất ô tô phương Tây sử dụng Trung Quốc làm trung tâm xuất khẩu, các thương hiệu cây nhà lá vườn cũng đang tìm được chỗ đứng trên sân khấu thế giới. Và nhu cầu đang được dẫn dắt bởi châu Âu, nơi sản sinh ra ô tô, nơi chuỗi cung ứng bị khủng hoảng, khủng hoảng năng lượng và chiến tranh ở Ukraine tiếp tục gây trở ngại cho các nhà sản xuất.
Xe điện Trung Quốc đe dọa không chỉ là giá cả. Những chiếc ô tô do Trung Quốc sản xuất có chất lượng vượt trội hơn nhiều so với những ô tô mà họ đã cố gắng cung cấp cho người tiêu dùng châu Âu hơn một thập kỷ rưỡi trước. Các nhà sản xuất ô tô của châu Âu đang mất thị phần tại Trung Quốc do thiếu xe điện cạnh tranh và họ cũng có nguy cơ như vậy ngay trên sân nhà, nơi các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã chiếm 5% thị trường xe điện.
Các chính trị gia châu Âu không ngây thơ nhưng họ nên cảnh giác với việc lập những hàng rào lớn về thương mại. Các rào cản thương mại mới khắc nghiệt đối với Trung Quốc sẽ làm tăng giá xe điện, trong khi giảm bớt áp lực lên các nhà sản xuất ô tô châu Âu để tăng khả năng cạnh tranh của họ.
Các nhà sản xuất ô tô của Trung Quốc đang thâm nhập thị trường sau nhiều năm chuẩn bị để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng đối với xe điện và pin cung cấp năng lượng cho chúng. Các nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu đang hợp tác với các nhà sản xuất pin Trung Quốc để cung cấp năng lượng cho các đội xe EV của họ.
Một phần nhờ vào sự rộng rãi của chính phủ và chính sách công nghiệp ủng hộ các nhà sản xuất trong nước, các thương hiệu xe điện Trung Quốc đang chiếm lĩnh thị trường nội địa đang phát triển nhanh chóng, nơi họ đang tìm cách giảm giá, điều này sẽ thúc đẩy hơn nữa sự phổ biến của xe điện.
Họ cũng đã đi trước trong các tính năng phần mềm và thông tin giải trí mà người tiêu dùng Trung Quốc yêu cầu. Ngoại trừ Tesla, các nhà sản xuất ô tô phương Tây thường không theo kịp
cơ hội cho thị trường Trung Quốc là rất rõ ràng: Lòng trung thành với thương hiệu vẫn chưa trở nên vững chắc đối với xe điện và các mẫu xe chạy bằng pin hiện nay thường rất đắt. Các nhà sản xuất ô tô phương Tây đã cố tình bỏ qua khả năng chi tiêu cuối cùng của thị trường châu Âu, tin rằng giá cao, doanh số không cần cao cũng sẽ mang lại tỷ suất lợi nhuận vượt trội.
Các công ty Trung Quốc hiện đang tận dụng lợi thế về quy mô của mình để vận chuyển những chiếc ô tô có giá cạnh tranh đến châu Âu. Quy mô tham vọng của Trung Quốc đã được thể hiện đầy đủ tại Triển lãm Ô tô Paris vào tháng 10, nơi các thương hiệu như Công ty BYD được hỗ trợ bởi Berkshire Hathaway Inc. và Công ty ô tô Great Wall đã chào hàng một số mẫu xe ấn tượng về mặt kỹ thuật.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm để thiết lập tốt hơn cho các thương hiệu, mạng lưới đại lý và trung tâm dịch vụ của Trung Quốc. Các giao dịch như BYD đã thực hiện vào tháng 10 với công ty cho thuê xe hơi Sixt SE của Đức để mua khoảng 100.000 EV, sẽ giúp xây dựng nhận thức của người tiêu dùng đối với sản phẩm ô tô điện Trung Quốc.
Không có gì ngạc nhiên khi các thương hiệu phương Tây do Trung Quốc mua lại như MG và Polestar đã thành công nhất định. (MG thuộc sở hữu của SAIC Motor Corp. trong khi Polestar được hỗ trợ tài chính bởi Zhejiang Geely Holding Group Co.).
Sự tiến bộ của Trung Quốc đưa ra một vấn đề hóc búa đối với các chính trị gia châu Âu, những người đang chịu áp lực đảm bảo một sân chơi bình đẳng. Hiện tại, ô tô nhập khẩu vào Trung Quốc phải đối mặt với mức thuế 15% so với 10% khi đi vào Liên minh châu Âu.
Giám đốc điều hành Stellantis NV, Carlos Tavares, muốn châu Âu tăng thuế đối với các mẫu xe nhập khẩu của Trung Quốc. Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói rằng các biện pháp khuyến khích mua hàng nên phụ thuộc vào sản xuất địa phương. Đức, quốc gia có ngành công nghiệp ô tô sẽ mất nhiều hơn nếu Trung Quốc trả đũa, cho đến nay vẫn tỏ ra kín tiếng hơn. Các giám đốc điều hành ô tô của Đức là một phần của phái đoàn các nhà lãnh đạo doanh nghiệp của Thủ tướng Olaf Scholz đến thăm Trung Quốc trong tuần này.
Châu Âu đã lo lắng về việc phi công nghiệp hóa do chi phí năng lượng cao ngất ngưởng. Ngày càng có nhiều lo ngại chính trị về sự phụ thuộc kinh doanh của lục địa này vào Trung Quốc – một đối tác thương mại có giá trị nhưng ngày càng bị coi là đối thủ chiến lược. Số phận của các ngành như tấm pin mặt trời nơi người tiêu dùng Đức đang hưởng ứng hiệu quả cho sự nổi lên của các nhà sản xuất Trung Quốc và các nhà sản xuất trong nước – cho thấy sự nguy hiểm của sự tự mãn.
Trong khi các nhà sản xuất ô tô phương Tây đã vượt qua thách thức cạnh tranh từ các nhà sản xuất Nhật Bản và Hàn Quốc trong quá khứ, mối đe dọa lần này lớn hơn bởi vì xe điện là một công nghệ mới và Trung Quốc đang đi trước nhiều năm về pin và chuỗi cung ứng liên quan. Liên minh châu Âu đã đạt được thỏa thuận vào tuần trước để cấm bán ô tô động cơ đốt trong từ năm 2035. Vì vậy, các nhà sản xuất của lục địa này đang bị mắc kẹt giữa một tảng đá.
Việc cắt giảm ô tô nhập khẩu của Trung Quốc có thể phổ biến về mặt chính trị, nhưng người tiêu dùng châu Âu cuối cùng sẽ phải trả giá bằng giá cao hơn và các sản phẩm kém chất lượng.
Tuấn Phạm