Các trận lụt lớn ở các tỉnh phía Bắc vừa qua đã khiến nhiều ô tô bị ngập nước, trong đó hộp số là một trong những bộ phận đắt đỏ và nhạy cảm nhất. Việc ngâm nước không chỉ ảnh hưởng đến khả năng vận hành ngay lập tức mà còn tiềm ẩn hư hỏng lâu dài, nếu không xử lý đúng cách có thể dẫn đến chi phí sửa chữa lên tới hàng chục triệu đồng hoặc thậm chí phải thay cả hộp số mới.
Nguyên lý và cơ chế hư hỏng
Hộp số ô tô gồm nhiều bánh răng, bạc đạn, bộ đồng bộ và các trục, đối với hộp số tự động, các van điện từ, mạch điều khiển và cảm biến… Khi xe bị ngập, nước có thể lọt vào bên trong qua các phớt trục, gioăng hoặc lỗ thoát hơi.
- Với hộp số sàn (MT), nước làm pha loãng dầu bôi trơn, gây ăn mòn bánh răng, bạc đạn và bộ đồng bộ. Hậu quả là khó chuyển số, có tiếng kêu lạ và giảm tuổi thọ hộp số.
- Với hộp số tự động (AT, CVT, DCT), rủi ro càng cao. Dầu hộp số là dầu thủy lực, nếu nhiễm nước sẽ làm trượt số, rung giật hoặc mất khả năng truyền lực hoàn toàn. Ngoài ra, các linh kiện điện tử bên trong như van điện từ và cảm biến rất dễ bị chập hoặc hỏng mạch khi tiếp xúc nước.
Nguyên nhân khiến hộp số tự động nhạy cảm hơn là do cơ cấu bên trong phức tạp và tỷ lệ phần trăm tiếp xúc của dầu với các linh kiện điện tử cao. Ngay cả khi nước chỉ ngập một phần hộp số, nếu không xử lý sớm, hư hại có thể phát triển dần, gây ra các lỗi khó chẩn đoán, như trượt số, số không vào, rung giật hoặc báo lỗi hộp số trên đồng hồ.
Dấu hiệu nhận biết hộp số bị ảnh hưởng
Chủ xe cần chú ý các biểu hiện sau sau khi xe bị ngập:
- Khó chuyển số hoặc số không vào đúng vị trí (sàn hoặc tự động).
- Rung giật hoặc tiếng kêu lạ khi chuyển số.
- Xe trượt số hoặc không giữ số khi chạy (đặc biệt hộp số tự động).
- Đèn báo lỗi hộp số hoặc các cảnh báo điện tử xuất hiện trên bảng đồng hồ.
Những dấu hiệu này cho thấy hộp số đã nhiễm nước hoặc dầu bị pha loãng, cần xử lý ngay.
Cách xử lý và phòng ngừa
- Không khởi động xe ngay sau khi rút khỏi vùng ngập để tránh thủy kích và hỏng nặng.
- Kiểm tra dầu hộp số: nếu có dấu hiệu nhiễm nước (dầu đổi màu, có bọt hoặc mùi lạ), thay dầu ngay lập tức.
- Kiểm tra phớt trục, gioăng và các bộ phận cơ khí để phát hiện rò rỉ nước.
- Đối với hộp số tự động, nên đưa xe đến trung tâm chuyên nghiệp để kiểm tra van điện từ, cảm biến và các linh kiện điện tử bên trong.
- Tránh vận hành xe khi chưa chắc chắn về tình trạng hộp số, vì chạy xe trong khi hộp số bị nước xâm nhập sẽ làm hỏng nặng và tốn kém hơn nhiều.
Kết luận
Hộp số là bộ phận đắt giá và nhạy cảm nhất khi ô tô bị ngập nước. Chủ xe cần hiểu rõ cơ chế hư hỏng và các dấu hiệu cảnh báo để xử lý sớm, tránh chi phí sửa chữa cao. Xử lý kịp thời, thay dầu và kiểm tra kỹ lưỡng tại trung tâm uy tín là cách tốt nhất để bảo vệ hộp số, giữ xe vận hành an toàn sau lụt.
Tuấn phạm