Tai nạn cháy xe điện Xiaomi SU7 Ultra tại Trung Quốc vừa qua, khiến người trong xe tử vong do không thể mở cửa thoát ra, đang gây chấn động dư luận. Nhiều nhân chứng cho biết, người qua đường đã cố gắng phá cửa nhưng bất thành, vì chiếc xe có tay nắm cửa chìm (flush door handle), không thể mở từ bên ngoài khi xe mất điện.
Câu chuyện này không còn là cá biệt. Trước đó, Tesla cũng từng bị chỉ trích dữ dội sau hàng loạt vụ tai nạn tương tự, nơi người lái bị mắc kẹt trong xe cháy chỉ vì hệ thống khóa điện tử và tay nắm cửa tự động không hoạt động khi mất nguồn.
Công nghệ vì thẩm mỹ, nhưng đánh đổi mạng sống
Tay nắm cửa chìm ra đời với mục tiêu chính là tối ưu khí động học và tăng tính thẩm mỹ cho thân xe, giúp xe trông liền mạch, hiện đại, thậm chí giảm được một phần nhỏ lực cản gió, góp phần cải thiện quãng đường di chuyển. Nhưng khi tai nạn xảy ra, yếu tố đó trở nên vô nghĩa.
Trong nhiều tình huống khẩn cấp như cháy, ngập nước, hoặc va chạm làm hỏng hệ thống điện, tay nắm cửa chìm không thể bật ra được, và người trong xe có thể bị kẹt bên trong chỉ vì công nghệ “thông minh”. Nghịch lý ở đây là: chiếc xe càng hiện đại, người lái càng dễ mất khả năng tự cứu mình.
Câu hỏi cho các hãng xe điện: Ai chịu trách nhiệm?
Trong khi Tesla từng tuyên bố rằng “người lái có thể mở cửa thủ công bằng cần cơ học bên trong”, thực tế là không phải ai cũng biết vị trí và cách sử dụng nó, đặc biệt trong tình huống hoảng loạn, khói bao phủ và nhiệt tăng nhanh. Với Xiaomi SU7 Ultra, những gì xảy ra cho thấy thiết kế thiếu phương án thoát hiểm khẩn cấp rõ ràng, dễ thao tác. Điều đó đặt ra câu hỏi: liệu các hãng xe điện đang chạy đua thẩm mỹ và tính năng, mà quên đi nguyên tắc sinh tồn cơ bản của người ngồi trong xe?
Cần một tiêu chuẩn an toàn mới cho kỷ nguyên xe điện
Các quy chuẩn an toàn truyền thống của xe xăng không còn đủ với xe điện. Khi tất cả hệ thống đều phụ thuộc vào nguồn điện cao áp, mất điện đồng nghĩa mất kiểm soát, từ cửa, phanh tay đến cần số.
Vì thế, các cơ quan an toàn giao thông cần nhanh chóng ban hành tiêu chuẩn bắt buộc về cơ chế mở cửa khẩn cấp cơ học, có thể vận hành dù xe mất điện hoặc bị hư hỏng mạch điện chính.
Song song, các hãng xe cần đào tạo và cảnh báo người dùng rõ ràng: tay nắm cửa cơ học ở đâu, cách dùng như thế nào, và khi nào nên phá kính thay vì tìm cách mở cửa.
Đừng để công nghệ làm con người yếu thế
Xe điện là tương lai, nhưng tương lai đó phải an toàn cho con người trước tiên. Một chiếc xe có thể tăng tốc trong 3 giây, tự lái, cập nhật phần mềm qua mạng, nhưng nếu khi cháy, người bên trong không thể thoát ra vì “tay nắm chìm không bật được”, thì mọi công nghệ ấy trở thành vô nghĩa.Đây không chỉ là lời cảnh báo dành cho Xiaomi hay Tesla, mà cho toàn ngành công nghiệp xe điện toàn cầu: Đừng để thiết kế và công nghệ giết chết người dùng, chỉ vì muốn đẹp và thông minh hơn.
Tuấn Phạm