Thị trường ô tô điện tại Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, với sự dẫn dắt nổi bật của hãng xe nội địa VinFast. Trong bối cảnh đó, các hãng xe Trung Quốc cũng nhanh chân muốn tham gia vào miếng bánh xe điện này, trong đó có thể kể đến MG (Morris Garages) là hãng ô tô Trung Quốc vào Việt Nam kinh doanh xe chạy động cơ đốt trong khá sớm và cũng là hãng xe Trung Quốc đầu tiên ra mắt xe điện là chiếc MG 4 tại Việt Nam, từng kỳ vọng có thể chiếm lĩnh thị phần xe điện vì MG4 đã có sự thành công nhất định tại nhiều thị trường. Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy một câu chuyện hoàn toàn khác, MG4 – mẫu xe điện được tung ra đầy hào nhoáng nhưng bị chìm vào quên lãng không lâu sau đó, nó thực sự trở thành ví dụ điển hình cho sự thất bại của ô tô điện Trung Quốc tại Việt Nam khi chỉ muốn bán mà không đầu tư trạm sạc.
Ra mắt rầm rộ, đặt kỳ vọng lớn
MG4 ra mắt tại Việt Nam với sự kỳ vọng không hề nhỏ từ nhà phân phối. Mẫu xe mang thiết kế thể thao, trẻ trung, được quảng bá là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với VinFast VF e34. Với trang bị hiện đại, công nghệ an toàn tiên tiến, hiệu suất vận hành ổn định và mức giá được kỳ vọng dưới 800 triệu đồng, MG4 từng được nhiều chuyên gia đánh giá là có tiềm năng tạo “cú hích” cho xe điện Trung Quốc tại thị trường Việt Nam.
Ngay sau màn ra mắt hoành tráng tại triển lãm VMS 2022 trước đó gần 2 năm để thăm dò, MG4 thu hút được sự chú ý từ giới truyền thông và người tiêu dùng. Nhiều người tin rằng đây sẽ là lựa chọn hợp lý cho những ai muốn chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện mà vẫn giữ được trải nghiệm lái thể thao, trẻ trung, nhưng mãi 02 năm sau nó mới được ra mắt và bán chính thức tại Việt Nam.
Định giá sai, bước trượt đầu tiên
Tuy nhiên, sai lầm đầu tiên và cũng là chí mạng đến từ chính sách định giá. MG4 được phân phối với mức giá tự tin tiệm cận hoặc thậm chí cao hơn VinFast VF e34, dù mang mác “xe điện Trung Quốc” một yếu tố khiến người tiêu dùng Việt vốn đã dè chừng, trong khi hệ thống sạc thì không có.
Ở một thị trường vốn nhạy cảm với yếu tố thương hiệu Trung quốc, việc định giá ngang ngửa với một hãng xe nội địa có hệ sinh thái tốt như VinFast là một bước đi thiếu tính toán. Người tiêu dùng Việt vẫn còn tâm lý e ngại đối với sản phẩm Trung Quốc, nhất là trong ngành công nghiệp ô tô vốn đòi hỏi độ tin cậy cao.
Chưa kể, MG dù có nguồn gốc Anh Quốc nhưng đã được SAIC Motor của Trung Quốc sở hữu hoàn toàn từ lâu, và dường như triết lý và quy trình sản xuất đều theo hướng của các ông chủ Trung Quốc, nhưng họ vẫn khéo léo dùng truyền thông để giữ lại cái mác Anh Quốc, nên càng tạo ra sự đa nghi trong tâm trí người tiêu dùng Việt Nam khi không dám nhìn nhận thực tế sản phẩm của mình bán ra.
Thiếu hệ thống sạc
Một yếu tố khác khiến MG4 nhanh chóng rơi vào quên lãng chính là hệ thống hạ tầng sạc nghèo nàn, điều này cũng là vấn đề chung của tất cả các thương hiệu ô tô điện Trung Quốc tại Việt Nam. Trong khi VinFast đã chủ động đầu tư hàng ngàn trạm sạc trên khắp cả nước, từ đô thị lớn đến vùng xa, thì MG không có bất kỳ động thái rõ ràng nào trong việc xây dựng hoặc hợp tác mở rộng mạng lưới sạc.
Người mua MG4 sợ rơi vào tình huống “có xe mà không có trạm sạc”, sẽ khiến trải nghiệm sở hữu xe điện nhanh chóng trở thành một nỗi bất tiện, với nỗi lo thường trực về quãng đường, pin và chỗ sạc, đôi khi nó trở thành “ám ảnh” với những chủ xe đi xa.
Truyền thông mờ nhạt, truyền miệng tiêu cực
So với chiến dịch truyền thông mạnh mẽ, phủ sóng từ TV đến mạng xã hội của VinFast, MG4 gần như “im hơi lặng tiếng” sau khi ra mắt. Không có các chương trình lái thử quy mô, không có chiến lược quảng bá nhất quán, MG4 dần trở thành “một cái tên lạ” với nhiều người tiêu dùng.
Tệ hơn, một số người dùng sớm cho biết trải nghiệm dịch vụ hậu mãi của MG tại Việt Nam còn thiếu chuyên nghiệp, thời gian bảo dưỡng hoặc sửa chữa kéo dài, và phụ tùng thay thế khó tìm. Những phản hồi tiêu cực lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, khiến MG4 bị vạ lây và càng lún sâu vào hình ảnh của một sản phẩm “chỉ để nhìn, không để mua”.
Sự thất bại đã được dự báo
Không chỉ MG4, các dòng xe điện Trung Quốc khác như Aion, BYD, cũng gặp khó khăn tại Việt Nam vì chung một bài toán: thiếu hệ sinh thái liên kết trạm sạc, nhận diện thương hiệu yếu, cam kết lâu dài chưa rõ ràng. Trong khi đó, VinFast, dù còn nhiều tranh cãi, nhưng đã chiếm lĩnh tâm trí người dùng bằng chiến lược phát triển toàn diện: từ sản phẩm, dịch vụ, truyền thông cho đến hạ tầng sạc.
MG4, chiếc xe điện từng được kỳ vọng mở ra cánh cửa cho ô tô điện Trung Quốc tại Việt Nam, nhưng giờ đây trở thành minh chứng rõ ràng cho sự thất bại. Từ một mẫu xe ra mắt hoành tráng, nó dần bị quên lãng ngay cả đối với giới truyền thông chuyên về ngành xe, thì huống chi với người tiêu dùng, điều này được phản ánh từ các hội nhóm xe điện, các trang tin tức về xe, thậm chí cả những nhóm của thành viên MG trên mạng xã hội cũng chẳng ai nhắc tới MG4. Tất nhiên nếu gặp được một chiếc MG4 trên đường phố Việt Nam là điều rất hiếm và đó là sự “may mắn” của bạn.
Tương lai nào cho xe điện Trung Quốc tại Việt Nam?
Bài học từ MG4 cho thấy rằng, việc bán một chiếc ô tô điện không chỉ là giới thiệu một sản phẩm tốt. Đó là cả một chiến lược dài hơi bao gồm định giá hợp lý, xây dựng thương hiệu, đầu tư hạ tầng sạc và chăm sóc khách hàng tận tâm, cam kết lâu dài.
Nếu các hãng xe Trung Quốc muốn chinh phục thị trường Việt Nam, họ phải học cách đầu tư nghiêm túc và hiểu rõ tâm lý người tiêu dùng Việt, một thị trường không dễ dãi nhưng lại có nhiều tiềm năng nếu biết cách tiếp cận đúng.
Tuấn Phạm