Tại Việt Nam, câu chuyện “xe điện có tiện hơn xe xăng không?” đang trở thành đề tài được bàn tán sôi nổi trong giới mê xe lẫn người dùng phổ thông. Câu trả lời không còn đơn giản là “có” hay “không”, mà nằm ở cách người tiêu dùng cảm nhận và hạ tầng trong nước đáp ứng được đến đâu. Xe điện rõ ràng mang nhiều tiện ích vượt trội, nhưng sự tiện dụng ấy vẫn còn phụ thuộc rất lớn vào điều kiện sử dụng thực tế của từng người Việt Nam.
Không thể phủ nhận, xe điện mang đến một trải nghiệm lái mới mẻ và hiện đại hơn hẳn. Sự êm ái khi di chuyển, khả năng tăng tốc mượt mà gần như tức thì, không còn tiếng động cơ gằn hay mùi xăng dầu vương vấn, tất cả khiến người ngồi trong xe có cảm giác nhẹ nhàng và sang trọng hơn. Về mặt công nghệ, xe điện hiện nay được trang bị đầy đủ tiện nghi thời đại số: màn hình trung tâm cỡ lớn, kết nối điện thoại, cập nhật phần mềm trực tuyến, thậm chí điều khiển qua ứng dụng di động. Những tính năng này khiến người dùng cảm nhận rõ rệt rằng xe điện không chỉ là phương tiện, mà còn là một “thiết bị công nghệ di động”.
Nhưng điều khiến nhiều người quan tâm hơn cả là chi phí sử dụng. Xe điện tiết kiệm đáng kể, mỗi 100 km di chuyển chỉ tốn khoảng vài chục nghìn đồng tiền điện, trong khi xe xăng phải mất gấp 5–6 lần. Không có dầu máy, không cần thay bugi hay lọc gió động cơ, việc bảo dưỡng cũng đơn giản và rẻ hơn nhiều. Với những ai đi lại chủ yếu trong đô thị, xe điện đang thực sự chứng minh tính kinh tế vượt trội.
Tuy nhiên, sự tiện ích ấy không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với sự thuận tiện. Thực tế cho thấy, hạ tầng sạc tại Việt Nam vẫn là rào cản lớn. Ngoài hệ thống của VinFast đang mở rộng, số lượng trạm sạc công cộng còn rất hạn chế, đặc biệt ở khu vực ngoài thành phố lớn. Người dùng sống ở chung cư hoặc không có chỗ đỗ cố định gặp khó khi sạc qua đêm. Thời gian sạc, dù đã cải thiện với công nghệ sạc nhanh, vẫn không thể so với việc “đổ xăng trong 5 phút”.
Một vấn đề khác là quãng đường di chuyển. Dù nhiều mẫu xe điện hiện nay có thể chạy 300–400 km cho mỗi lần sạc, con số này vẫn khiến người lái dè chừng khi đi xa, nhất là khi chưa chắc nơi đến có trạm sạc tương thích. Việc lên kế hoạch hành trình, canh mức pin và thời gian sạc trở thành “thói quen bắt buộc”, điều mà người dùng xe xăng chưa bao giờ phải nghĩ tới. Giá pin và khấu hao cũng là yếu tố khiến người mua cân nhắc. Dù giá xe điện đang giảm, nhưng pin vẫn chiếm phần lớn giá trị xe và khi xuống cấp, chi phí thay thế không hề rẻ.
Với tất cả những yếu tố đó, có thể nói xe điện tiện hơn xe xăng ở những nơi có hạ tầng sạc tốt, hành trình ngắn và nhu cầu di chuyển đều đặn trong đô thị. Còn với người phải đi xa, thường xuyên di chuyển liên tỉnh hoặc sống ở khu vực ít trạm sạc, xe xăng vẫn là lựa chọn thực tế hơn.
Nhìn về dài hạn, khi mạng lưới sạc được phủ rộng, thời gian sạc rút ngắn và pin có tuổi thọ cao hơn, cán cân chắc chắn sẽ nghiêng hẳn về phía xe điện. Nhưng ở thời điểm hiện tại, Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn chuyển giao, nơi hai thế hệ phương tiện – xăng và điện – cùng song hành. Và lựa chọn “tiện hơn” thật ra không nằm ở chiếc xe, mà ở cách người Việt sử dụng và hạ tầng sẵn sàng đến đâu cho cuộc chuyển đổ
Tuấn Phạm